O komentarz dotyczący wywieszonych transparentów zapytaliśmy Tomasza Sulimę – Radnego Miasta Bielsk Podlaski i przedstawiciela środowiska białoruskiego:
„Wywieszenie transparentów przyjmuję jako prowokację wymierzoną w rodziny ofiar oraz środowisko prawosławne i białoruskie. Celowo użyto do tego postaci kapitana Romualda Rajsa jako jednego z dowódców podziemia niepodległościowego, ponieważ to właśnie ten dowódca w świadomości społeczności prawosławnej jawi się jako krwawy bandyta i sprawca cierpienia niewinnych osób, w tym kobiet i dzieci”. Radny uważa również, że obecnie część środowisk prawicowych wybiela historię, w tym biografie zbrodniarzy wojennych, którzy są odpowiedzialni za śmierć niewinnych osób. Działanie organizacji ONR Białystok, która przyznała się do przeprowadzenia akcji, radny ocenia jako czyn o znamionach przestępstwa propagowania nienawiści na tle religijnym i narodowościowym, które powinno być ścigane z urzędu.
W przypadku „Burego” śledztwo IPN stwierdziło przeprowadzenie zbrodni ludobójstwa. „W polskim podziemiu było wielu dowódców, wokół których nie ma kontrowersji, więc przywołanie postaci Romualda Rajsa można traktować jako symbol, który ma zadać ból” – komentuje Sulima. Wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z 2005 roku powtarza wyniki śledztwa IPN, mówiąc o zbrodni przeciw ludzkości, których nie daje się usprawiedliwić żadną racją prowadzącą do uzyskania wyższych celów politycznych czy niepodległościowych.
Pozostaje nadal w mocy wyrok Sądu Wojskowego z 1995 roku, który stwierdza, że kpt. „Bury” działał w stanie wyższej konieczności oraz walczył o niepodległy byt państwa polskiego. Radny zauważa legislacyjny problem, w którym mamy do czynienia z różnymi orzeczeniami dwóch sądów oraz wynikiem śledztwa IPN. Sulima jest zdania, że każdej ze stron wypowiadającej się na temat działalności Rajsa powinno zależeć na jednym wiążącym wyroku, który jasno określałby charakter działań Romualda Rajsa. „Nie można być trochę bohaterem i trochę bandytą” – dodaje.
O kilka słów komentarza poprosiliśmy również Bogusława Szczepana Łabędzkiego, Radnego Miasta Hajnówka i prezesa zarządu Stowarzyszenia Historycznego im. Danuty Siedzikówny „Inki”.
„Daty historyczne przypadają niezależnie, więc łączenie wywieszonych transparentów ze zbliżającymi się prawosławnymi świętami Bożego Narodzenia uważam za duże naciągnięcie” - mówi Bogusław Łabędzki.
„Ponadto trzeba zauważyć, że wyrok śmierci wydany na kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury” 30 grudnia 1949 r. został unieważniony w 1995 r. przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Natomiast Sąd Okręgowy w Białymstoku w 2005 r. merytorycznie umorzył sprawę, po wcześniejszym umorzeniu jej przez Prokuraturę. Można więc powiedzieć, że kpt. Rajs według wyroków niezależnych polskich sądów powszechnych nigdy nie był uznany za zbrodniarza, natomiast sędzia przy ogłaszaniu wyroku w 2005 r. dodał opinię własną, która pod żadnym pozorem nie może być traktowana jako wyrok.
Komentując działalność kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury”, należy również pamiętać o sytuacji panującej wówczas w Polsce. W 1946 r. komunistyczne oddziały pochodzące m.in. z Zaleszan pacyfikowały wiele wsi pomiędzy Brańskiem a Nurcem. Jest to bardzo istotny kontekst historyczny, o którym nie można zapominać przy ocenianiu poczynań oddziału „Burego”.
Wyrok śmierci na kpt. Romualda Rajsa wykonał Aleksander Jurczuk, który w tamtym tragicznym dla Polski okresie dopuścił się wielu zbrodni. To właśnie on dowodził pacyfikacją ludności we wsi Sobótka podczas II wojny światowej. Zginęło wówczas wiele niewinnych osób, podobnie jak przy innych likwidacjach dokonanych przez komunistów i ich sojuszników.
Obecnie wiele osób próbuje patrzeć na historię w sposób, który podkreśla tylko te daty i wydarzenia, które odpowiadają z góry ustalonej wizji. Niestety prowadzi to do zapominania o całym kontekście historycznym, który jest niezbędny do odkrycia prawdy i obiektywnych motywacji. Działalność kpt. Romualda Rajsa oraz całego podziemia niepodległościowego należy więc rozpatrywać w odniesieniu do sytuacji panującej wówczas w kraju. Tylko wówczas możemy ogłosić bezstronny werdykt na temat tej postaci” - dodał.
Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.
tomasz dobrze gada
„Bardzo okrutny los spotkał żołnierzy polskich i setki mieszkańców Grodna, wziętych do niewoli, których wskazały bojówki żydowskie i białoruskie. Mężczyzn najpierw okrutnie okaleczano. Obcinając nosy, członki, uszy, wydłubywano oczy, następnie wiązano po piętnastu drutem kolczastym, przywiązywano do czołgów i wleczono kamienistą drogą po kilkaset metrów. Wrzucano ich następnie do przydrożnych rowów i lejów po bombach. Jęki, krzyki mordowanych słychać było w promieniu kilku kilometrów od miasta. Grozę sytuacji potęgowały pożary – to płonęły polskie domy niszczone przez młodych Żydów, przystrojonych w czerwone chusty i kokardy.” (Judeopolonia – Szczęśniak) sulima jak zwykle kłamie, to nie był żaden mord na tle religijnym czy narodowościowym, to przez posr..ych nacjonalistów białoruskich ginęli niewinni ludzie, zresztą za nacjonalistę białoruskiego uważa się sulima. Może opowiedz kto donosił do nkwd i ub na Polaków, ilu przez to ludzi zginęło ?! ilu zostało wywiezionych na Sybir ! , może opowiedz kto doniósł na rodzinę Inki Siedzikównej !. Jeszcze jedna bardzo ważna sprawa, o czym większość mieszkańców Bielska nie wie, sulima założył ruch autonomii Podlasia, tak, chce oderwania Podlasia od Polski ! . Ciągle mówisz o ataku na wiarę prawosławną, więc pokaż chociaż jeden przypadek ataku na wiarę prawosławną, jeden jedyny ! ,od lat żyjemy tu w zgodzie a jedynym mącicielem który ciągle o tym mówi jesteś ty !.
Nie no to jest nie do wiary! Polacy zabijali biednych Białorusinów!? Prowokacja? A gdzie głosy oburzenia jak całe "białorusy" na zakończenie roku po pijaku wymyślają od najgorszych polakom??? Ale oczywiście o tym nikt nie mówi...
Powinno się zrobić konferencję z udziałem jednej jak i drugiej strony. Byłoby to naprawdę ciekawe, tylko pod warunkiem że udział w niej wezmą historycy a nie jakiś Waszkiewicz z SLD który nie ma nic do powiedzenia i powtarza tylko slogany bez znajomości tematu.
Bardzo merytoryczna wypowiedź Pana Bogusława Szczepana w przeciwieństwie do jego poprzednika. Jednocześnie pochwał dla www.iBielsk.pl za obiektywizm..
Rzeczywiście bardzo merytoryczna z założoną tezą że każdą zbrodnie da sie wyłumaczyć. Jak to Bogusław do Bogusława.
Bogusław chyba zapomniał że nic nie usprawiedliwia zbrodni ludobójstwa ,relatywizowanie wydarzeń historycznych , Bury mordował ludność cywilna , za każda zbrodnia stali konkretni sprawcy i to oni powinni odpowiadac , a nie postronni ludzie nie majacy z tym nic wspólnego ,rozumiem ,że kobiety , dzieci i starcy tez brali udział w pacyfikacji wsi pod Brańskiem
Jan Prawda o wsi Sobutka jest taka. Przyszedł w nocy odział partyzancki do majątku Chomickich i w mieszkaniu rospoczęli rostrzeliwaniu przebywających .Była tam moja citka która pochodziła z Rajska jako pracownik.Wyniku rotrzyelania zginelo 2 mężczyzn 2kobiety ranna a moja cicia jako nastolatka nie trafona kólą. Jedna rodzina w Sobutce poniosła stratę. Budynki nie ucierpialy z majątku.
to niedokładnie. zabili tez kilka osób z sąsiedniego domu w sumie siedem osób zabitych