Obchody 100 rocznicy bitwy o Bielsk

23 sierpnia w Studziwodach oraz Augustowie odbyły się wojewódzkie obchody setnej rocznicy bitwy o Bielsk.

Obchody rozpoczęły się o godzinie 9.00 Mszą Świętą w cerkwii parafialnej św. Jana Teologa w Augustowie. Następnie odbyła się ekumeniczna modlitwa na cmentarzu wojennym za poległych żołnierzy oraz zmarłych bieżeńców. Delegacje złożyły również kwiaty. 
 
Obchody przeniosły się w dalszej kolejności do Studziwód. Na cmentarzu wojennym miała miejsce modlitwa ekumeniczna. Następnie przygotowano dwie rekonstrukcje. Pierwsza dotyczyła bieżeństwa i konieczności wyjazdu ludności na wschód. Na zakończenie uczestnicy mogli zaś obserwować rekonstrukcję bitwy o Bielsk Podlaski.

Organizatorami uroczystości był Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Miasto Bielsk Podlaski oraz Gmina Wiejska Bielsk Podlaski.
Na uroczystościach zjawili się między innymi: wicemarszałek województwa Maciej Żywno oraz posłowie Aleksander Sosna, Robert Tyszkiewicz i Eugeniusz Czykwin. 

Bitwa o Bielsk została stoczona między 19 a 25 sierpnia 1915 roku. Na miasto nacierała armia niemiecka, którą dowodził Max von Gallwitz. Liczące 300 tysięcy żołnierzy oraz 1200 armat niemieckie siły próbowały przejąć Bielsk Podlaski i linię kolejową, która łączyła Białystok z Brześciem. Na terenie Bielska nie było twierdzy, więc Rosjanie ufortyfikowali cały odcinek frontu sięgający od Narwi do Puszczy Białowieskiej. Siły rosyjskie, na czele których stał Władimir Smirnow, liczyły jakieś 200 tysięcy żołnierzy, a artyleria była o wiele mniej liczebna od niemieckiej.

18 sierpnia Niemcy wkroczyli do Bociek i z Dobromila oraz Pilik maszerowali w kierunku Bielska.

19 sierpnia siły niemieckie rozpoczęły natarcie. Przez kilka dni próbowały nacierać frontalnie, co przynosiło wyłącznie liczne straty w żołnierzach. Ogromnie straty ponosili także Rosjanie. Przełomowym momentem dla armii niemieckiej była zmiana taktyki. Niemcy skoncentrowali się na południowym odcinku frontu, porzucając wcześniejszy pomysł przebicia się od północy, i przełamali go w okolicach Widowa.

22 sierpnia generał armii niemieckiej Max von Gallwitz odnotował:

„We wczorajszym natarciu w okolicy Haciek przeciw nam skierowali dwie dywizje do przełamania, wypuszczając zbite masy, przeważnie rekrutów, z których każdy miał po 15 nabojów! Mieli przerażające straty”.

Bitwa nie umknęła uwadze również amerykańskiej opinii publicznej. The Chicago Tribune donosiło: 

„21 sierpnia 1915r. siły gen. Gallwitza przejęły Bielsk. Zostało to ogłoszone tego samego dnia po południu. Dzięki temu został zablokowany kolejowy węzeł komunikacyjny pomiędzy Rosjanami znajdującymi się w Grodnie i Brześciu litewskim. Bielsk jest 10 tys. miastem, położonym na południowym wschodzie, 25 mil od Białegostoku i 50 mil na północny zachód od Brześcia litewskiego. Aktualnie lewe skrzydło sił gen. Gallwitza próbuje otoczyć siły rosyjskie w Białymstoku. Rosjanie zostali zmuszeni do opuszczenia miasta, pozostawiając kolej. Bawarczycy działający w prawym skrzydle armii gen. Gallwitza złamali opór wroga i od dzisiejszego świtu cała rosyjska linia wycofuje się po poczynionych wysiłkach przezwyciężenia Niemców. Rosjanie, którzy najeżdżali z kowieńskiej warowni, ewakuują się i wracają w kierunku Wilna”.

Podczas tych wydarzeń miało również miejsce bieżeństwo. Po przerwaniu linii frontu armia niemiecka posuwała się coraz głębiej w zachodnie ziemie Imperium Rosyjskiego. Władze carskiej Rosji rozpoczęły akcję propagandową, która mówiła o okrutnych represjach na ludności prawosławnej i wzywała mieszkańców tych terenów do natychmiastowej ewakuacji w głąb kraju. Szacuje się, że około 3 milionów ludzi, głównie z guberni grodzieńskiej, opuściło rodzime strony. Większość z nich powróciła w latach 1918-1922.